کردستان عراق
 پرچم کردستان عراق |
 آرم حکومت کردستان |
| سرود ملی: ای رقیب | |
 | |
| زبان‌های رسمی | کردی و عربی |
| پایتخت | اربیل |
| ساختار سیاسی | دموکراتیک |
| رئیس جمهور | مسعود بارزانی |
| نخست وزیر | نچیروان ادریس بارزانی |
| تأسیس | ۱۹۷۰ |
| مساحت | حدود ۸۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع |
| جمعیت – مجموع(۲۰۰۵) – تراکم |
حدود ۵٬۵۰۰٬۰۰۰ ۴۰ نفر در کیلومتر مربع |
| روز ملی | نوروز (۱ فروردین) |
| یکای پول | دینار |
| منطقه زمانی | UTC+3 |
اقلیم کردستان یا کردستان عراق یک واحد سیاسی در شمال شرقی میانرودان در خاورمیانه است که امروزه بخش شمالی عراق امروزی است. کردستان عراق از شرق با کردستان ایران از شمال با کردستان ترکیه و از غرب با کردستان سوریه هم‌مرز است. پایتخت آن اربیل است و ساختار سیاسی آن دموکراتیک است.
فهرست مندرجات[مخفی شود] |
[ویرایش] نام
نام کردستان از ترکیب دو واژه کرد و پسوند مکانی ستان گرفته‌شده است که رویهمرفته به معنی سرزمین کردها است. بنا بر قانون اساسی عراق نام این منطقه اقلیم کردستان است.
[ویرایش] تاریخچه
- مقاله اصلی:تاریخ کردها
منطقه امروزی کردستان عراق در دوران باستان بخش اصلی امپراتوری آشور را تشکیل می‌داد. آشور بانیپال در سال 633 پ م در گذشت. شاه ماد در حمایت از بابل به آشور اعلان جنگ داد. هوخشتره در سال 614 پ م از کوه های زاگروس گذشت و ضمن تسخیر آبادی های آشوری سر راه، شهر اشور پایتخت دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، نبوپلسر پادشاه بابل به دیدار هوخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی مادها و بابل تجدید شد. در سال 613 پ م شاه آشور در نینوا بود و این شهر نیز در سال 612 پ م تسخیر شد. نبوپلسر رهبر بابلی‌ها به همکاری با ماد روی اورد. در دوره‌های بعدی این منطقه بخشی از امپراتوری‌های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی گشت.
در زمان ساسانیان منطقه امروزی عراق را ناحیه سورستان یا دل ایرانشهر می‌نامیدند و طبق تقسیمات کشوری ایران آن زمان، سورستان به دوازده استان و شصت تسو (شهرستان) بخش شده بود. بیشتر بخش خاوری منطقه امروزی کردستان عراق در استان شادپیروز قرار داشت. شمال غربی کردستان عراق استان بالا نام داشت. شهرهای بزرگ آن دوره در این منطقه، اربیل، گرمیان (کرکوک امروزی) و آشب (عمادیه امروزی) بودند.
تمام کردستان تا سال ۱۵۱۴ میلادی یکی از ایالات ایران بود. در جنگ چالدران که بین نیروهای شاه اسماعیل اول صفوی و سلطان سلیم اول عثمانی در سال ۱۵۱۴ میلادی انجام گرفت بر اثر شکست ایران، بخشی از کردستان از ایران جدا شد و نصیب عثمانی گردید (کردستان عثمانی).
امپراتوری عثمانی سالها چون ابرنیرویی بر گوشه‌ای از جهان دربرگیرندهء سرزمینهای عربی،آسیای صغیر؛ بالکان فرمان راندند تا اینکه با پایان جنگ جهانی اول و نابودی امپراتوری عثمانی متصرفات آن: (کردستان عثمانی)، سرزمینهای عربی، آسیای صغیر و بالکان تدريجا مستقل گرديدند.
(کردستان عثمانی)، در نقشهٔ جغرافیای امروزی در سه کشور ترکیه، عراق، و سوریه قرار می‌گیرد. (البته در این کشورها هم همه نواحی «کردی» کاملاً کردنشین نیستند و اقوام غیرکرد هم در آن سرزمین‌ها سکونت دارند.
اقلیم کردستان در سال ۱۹۷۰ و در پی پیمانی میان حکومت وقت عراق و رهبران کرد عراق تشکیل شد.
[ویرایش] سیاست
عراق کشوری است با قومیت‌های گوناگون و ساکنان آن را عرب 72% و کرد 25% آسوری، ترکمن و غیره 3% تشکیل میدهند. کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی می‌کنند و از لحاظ فرهنگی و زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوتند.
پس از جنگ کویت و عراق و وضع ممنوعیت پرواز عراق به بالای خط ۲۳ درجه در سال ۱۹۹۱ کردهای عراق عملا توانستند حکومت خود را تأسیس نمایند و با حل اختلافات گروهی و قیام علیه حکومت بعث حکومت منطقه را به عهده گرفتند. کردها این خیزش را «راپه‌رین» می‌نامند. پس از ده سال و با حمله مجدد امریکا به عراق در شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق معروف است کردها حکومت خود مختاردر جمهوری فدرال عراق به طور رسمی تشکیل دادند. در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ نیز ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه عراق توسط کردها اداره می‌گردد. جلال طالبانی رئيس جمهور عراق استقلال کردستان از اين کشور را "ناممکن" میداند و میگوید:
"فرض کنيم که ما اعلام استقلال کرديم. عراق، ايران، سوريه و ترکيه نيازی ندارند که با ما جنگ کنند. اگر اين کشورها مرزهايشان را ببندند و جلوی عبور و مرور ما را بگيرند، ما چگونه به زندگی ادامه دهيم؟"
[ویرایش] جغرافیا
کردستان عراق منطقه‌ای کوهستانی است. بلندترین قله آن 3611 متر ارتفاع دارد.
[ویرایش] اقتصاد
[ویرایش] استان‌ها
کردستان عراق بین شش استان تقسیم سده است که از این میان حکومت کردستان بر سه استان اربیل، سلیمانیه، دهوک و قسمت‌هایی از استان‌های نینوا و دیاله تسلط دارد. هچنین حکومت کردستان تقاضای الحاق استان تأمیم (کرکوک) و قسمت‌های بزرگ‌تری از استان‌های دیاله و نینوا (موصل) را کرده‌است.
[ویرایش] نیروهای مسلح
بیشتر نیروهای مسلح حکومت اقلیم کردستان را پیشمرگ‌ها تشکیل میدهند. پیشمرگ‌ها نیروهای مسلح کردی هستند که سنتا از جانب کردها به این نام نامیده‌شده‌اند. نیروهای پیشمرگ کردستان عراق در پروسه سرنگونی رژیم بعث از جانب نیروهای همپیمانان در سال 2003 در قسمت شمالی عراق نقش عمده‌ای داشتند.
[ویرایش] منابع
بخش تاریخ باستان: «فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی» محمد محمدی ملایری، جلد دوم: دل ایرانشهر، تهران، انتشارات توس 1375.
[ویرایش] پیوند به بیرون
- نجات کردستان
- وب‌گاه حکومت خودگردان کردستان
- وب‌گاه کردستان، عراقی دیگر
- وب‌گاه توسعه کردستان
- درباره اقتصاد کردستان عراق (به فارسی)
- کرکوک، نفت و رقابت کردی - عربی
كردستان عراق در حال حاظر...
پس از پايان دومين جنگ خليج فارس، حكومت عراق دچار ضعف شديد سياسي و نظامي شد. پس از اعلام عراق به عنوان منطقه پرواز ممنوع، حكومت عراق تصميم به عقب نشيني از منطقه شمال گرفت. علت اين تصميم هنوز به وضوح مشخص نيست اما به گمان برخي از ناظران سياسي، اين اقدام يك تاكتيك از سوي حكومت عراق بوده است و حكومت عراق با اين پيش فرض كه اختلافات عميق تاريخي ميان گرو‌هاي كرد و قرار گرفتن آن در كنار كشورهايي كه با تشكيل واحدي مستقل كردي مخالف هستند خود به خود آن‌ها را د حالت ضعف قرار خواهد داد، نيروهاي خود را از كردستان خارج كرد. بدين ترتيب حكومت عراق توان خود را براي مواجهه با خطر بزرگتري كه همان نيروها و گروه‌هاي مخالف داخلي است، روانه مركز كرد. با خروج نيروهاي عراقي از كردستان، پيش بيني‌ها به واقعيت تبديل شد و اختلافات داخلي كردها بالا گرفت. با اين وضعيت هيچ خطري از سوي كردها حكومت عراق را تهديد نكرد و توانست مخالفان داخلي به ويژه مخالفان سرسخت منطقه جنوب را سركوب كند. پس از خروج نيروها عراقي از كردستان، در اين منطقه خلأي اداري و سياسي در منطقه به وجود آمد. به همين دليل كردها با اجراي انتخابات در سال 1992 اقدام به تشكيل حكومت كردند ، اما اين حكومت توانايي مديريت امور منطقه را نداشت. دو حزب بزرگ دموكرات و اتحاد ميهني كرسي‌هاي پارلمان و وزارت‌خانه‌ها را بين يكديگر تقسيم كردند اما چيدمان اداري آن‌ها به گونه‌اي بود كه حكومت را فلج كرد و از تحرك بازداشت. بر اساس توافق‌نامه‌ها، وزير و معاونان او بايد از دو حزب مختلف باشند اما اختيارات وزير با معاونان در به يك اندازه بود كه منجر به بروز اختلافات شديد شد. اين اختلافات بر سر حاكميت ابراهيم الخليل منطقه‌اي مرزي واقع در استان دهوك كه از اهميت بالاي اقتصادي برخوردار است به شدت بالا گرفت كه به جنگ داخلي ميان دو حزب در سال 1994 انجاميد. با ميانجي‌گري‌هاي آمريكا و انگليس و پس از نشست‌هاي متعدد دو حزب با حضور ميانجي‌ها، بارزاني و طالباني معاهده صلحي در واشنگتن در سال 1998 امضا كردند. به جز درگيري و جنگ ميان دو حزب اصلي كرد اتحاد ميهني و دموكرات در كردستان، منطقه شاهد درگيري‌هاي ديگري نيز بود از جمله درگيري ميان حزب اتحاد ميهني و احزاب اسلامي كرد و درگيري ميان دو حزب اتحاد ميهني و دموكرات كردستان از يك سو و حزب تركي كارگران كردستان (پ‌ك‌ك). ارتش تركيه نيز با استفاده از درگيري كرهاي عراق با پ‌ك‌ك، به بهانه سركوب جدايي طلبان كرد تركيه، وارد كردستان عراق شد و به سركوب كردهاي مسلح پرداخت. اين تنش‌ها مردم كرد منطقه را بر آن داشت تا به اروپا، آمريكا و ديگر مناطق جان مهاجرت كنند به گونه‌اي كه نسبت مهاجرت كردها ر دوران حكومت دو حزب كردي بيش از مهاجرت در دوره حكمت نظام سابق عراق ارزيابي شده است. اقتصاد منطقه كردستان به طور كامل مستقل از اقتصاد حكومت عراق بود. در منطقه كردستان دينار اصلي عراقي كه چاپ سويس بود درمعاملات رد و بدل مي‌شد در حالي كه در ديگر مناطق عراق از دينار كم ارزش چاپ چين استفاده مي‌كردند. عمده در آمد منطقه كردستان از ماليات نفت‌كش‌هايي كه با عبور از ابراهيم الخليل نفت به تركيه صادر مي‌كردند تأمين مي‌شد همچنين با ايران و تركيه روابط تجاري _ بازرگاني داشتند. پس از حمله نيروهاي چند مليتي به رهبري آمريكا به عراق و سقوط نظام بعثي، دو حزب دموكرات و اتحاد ميهني كردستان، اختلافات خود را به كلي كنار گذاشتند هم گام در تمام تغيير و تحولات سياسي عراق از جمله شوراي حاكميت، دولت موقت، انتخابات پارلمان و دولت فعلي عراق شركت كردند. هم‌اكنون جلال طالباني دبير كل رئيس جمهور عراق است و مسعود بارزاني رياست منطقه كردستان را بر عهده دارد. نيجرفان بارزاني برادر زاده مسعود بارزاني نيز به سمت نخست وزيري منطقه كردستان انتخاب شده است.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
